Macron – Μητσοτάκης: Προς μια ελληνογαλλική εταιρική σχέση ασφάλειας (29/01/20) [fr]

Mesdames, Messieurs,

Monsieur le Premier Ministre, cher Kyriakos,

Je suis très heureux de votre venue à Paris après votre première visite au mois d’août dernier et tous les échanges que nous avons pu avoir, ensemble, ces derniers mois. Nous avons, en effet, beaucoup échangé à Bruxelles, à Londres et dans des endroits communs et je dirais de manière constante, et aujourd’hui nous avons pu faire le point sur à la fois le contexte bilatéral, les sujets stratégiques et de sécurité, le contexte européen et une discussion politique approfondie.

Nos deux pays - je veux ici le dire avec beaucoup de force - sont liés par une même vision stratégique, géopolitique de l’Europe et de la Méditerranée. Et nous voyons ensemble la Méditerranée comme un espace d’échanges commerciaux et humains, de croisements intellectuels et culturels dont la stabilité et la sécurité ont toujours déterminé celle de l’Europe toute entière.

C’est pourquoi nous avons principalement échangé aujourd’hui sur les questions de sécurité, notamment sur la situation de la Méditerranée orientale, du Proche et du Moyen-Orient.

Je veux ici redire nos positions constantes, toujours fermement rappelées dans le cadre de l’Union européenne, comme de l’OTAN. La France soutient la Grèce, Chypre, quant au respect de leurs souverainetés, dans leurs espaces maritimes, en condamnant avec nos partenaires européens les intrusions et provocations de la Turquie à cet égard.

À ce titre, nous avons réévoqué l’accord récemment signé entre le gouvernement d’entente nationale libyen et la Turquie pour le condamner avec la plus grande fermeté. Je veux aussi dire ici ma préoccupation quant aux agissements en ce moment même de la Turquie, en contravention explicite avec ce que le président Erdogan s’était engagé à faire lors de la conférence de Berlin. Nous voyons ces derniers jours, des navires turcs accompagnés des mercenaires syriens arrivant sur le sol libyen. C’est une contravention explicite et gravissime à ce qui a été conclu à Berlin. C’est un non-respect de la parole donnée. C’est attentatoire à la souveraineté de la Libye et c’est attentatoire à la sécurité de tous les Européens et des Sahéliens. Je veux le dire ici avec la plus grande fermeté. Preuve, si besoin en était, que les préoccupations que nous avions évoquées ensemble avant, Monsieur le Premier ministre, étaient avérées.

Nous souhaitons, au-delà de ces prises de position commune sur la Méditerranée orientale et des initiatives prises ensemble, renforcer notre coopération bilatérale en mettant en place d’ici la fin du mois de juin un véritable partenariat stratégique de sécurité. Ce partenariat stratégique sera précisé dans les prochaines semaines avec, fin février, la visite de la ministre des armées françaises dans votre pays. Ce partenariat stratégique de sécurité impliquera des consultations politiques régulières entre nos ministres des affaires étrangères et des armées, une présence navale accrue de la Marine française dans la région, une coopération industrielle renforcée et des opérations communes, maritime comme terrestre, que nous sommes en train de finaliser. Ce partenariat pourra être progressivement ouvert à d’autres pays de la région. Il n’est tourné contre personne, mais il doit permettre d’assurer la pleine sécurité d’une région stratégique pour l’Europe et au-delà.

Au niveau européen, je me félicite du désir de la Grèce de contribuer à l’initiative européenne d’intervention et réitère mon soutien à ce qu’elle puisse être intégrée à cette initiative dès que possible.

Nous avons également ensemble évoqué les relations économiques entre nos deux pays. Elles sont anciennes, ancrées, et les entreprises françaises, j’en suis fier, ont su rester aux côtés de la Grèce pendant la crise économique et financière.

Mais elles doivent désormais faire davantage pour accompagner la reprise, accélérer la hausse des investissements qui forment en quelque sorte le nouveau chapitre de l’histoire de votre pays et de nos relations. Là aussi, vous pouvez compter sur notre engagement et je sais que ce matin, les échanges qui se sont tenus lors du forum d’affaires avec nos entreprises ont permis de mobiliser. Je vous remercie d’avoir déployé cinq de vos ministres lors de ce forum qui a été ouvert par le ministre de l’économie et des finances français et nous allons poursuivre cet engagement commun.

Nous avons aussi discuté ensemble des principaux dossiers européens du moment. Le premier, la question migratoire. Sur ce point, je veux le dire là aussi, nous avons une vision profondément convergente. Je sais combien la Grèce est confrontée à une situation très difficile en ce moment. Le secrétaire d’État Laurent Nunez était à Athènes il y a quelques jours et la France sera à vos côtés dans ce moment d’urgence en accueillant 400 personnes en besoin de protection et en déployant des soutiens très concrets, c’est-à-dire des personnels de l’OFPRA, des policiers, un appui aux vols de retour pour reconduire rapidement les migrants illégaux. Et donc je veux ici vous réaffirmer l’engagement très concret de notre pays face à cette pression migratoire. Mais plus largement, nous souhaitons ensemble faire avancer les réformes indispensables en la matière. La Commission européenne, sous l’autorité du vice-président Schinas, présentera dans les prochaines semaines un nouveau pacte européen sur l’asile et l’immigration. Je souhaite qu’il puisse être adopté rapidement pour que l’Europe se dote enfin cette année d’une politique migratoire commune en renforçant la protection de ses frontières, en définissant mieux la responsabilité des pays de première entrée et en organisant une solidarité efficace dans l’accueil des réfugiés, qui doit prévoir justement une solidarité automatique avec les bons mécanismes qui la rendront acceptable partout et en fixant des règles d’asile communes identiques pour que les mouvements migratoires au sein de l’Europe soient enrayés. Nous en avons là aussi longuement discuté et souhaitons prendre ensemble une initiative prochaine avec d’autres pays pour appuyer justement la bonne décision en la matière.

L’autre sujet crucial sur lequel nous devons avancer de manière unie et efficace, c’est notre relation au Royaume-Uni. Dans deux jours exactement, le Royaume-Uni quittera l’Union européenne. C’est un jour triste dont nous ne devons pas minimiser l’ampleur, car c’est un échec et une leçon pour nous tous Européens. Nous devrons surtout regarder l’avenir pour le Royaume-Uni, bien entendu, mais avant toute chose pour l’Union européenne, son unité, son intégrité et nos avancées futures. Quand je disais que nous devons regarder l’avenir, c’est d’abord et avant tout en rappelant que le Royaume-Uni, s’il quitte l’Union européenne, ne quitte pas l’Europe. Il y reste ancré et tout l’y rattache : sa géographie, son histoire, son identité. Mais il nous faut bâtir un nouveau partenariat unique, très étroit en matière de défense, de sécurité, de commerce. Et cette relation devra renforcer l’Union européenne et non l’affaiblir. Et comme nous l’avons partagée avec Monsieur le Premier ministre, nous devons construire une Europe plus forte, plus souveraine, plus efficace. Et nous ne céderons dans la définition des relations futures avec le Royaume-Uni à aucune pression ni aucune précipitation. La priorité, c’est de définir à court, moyen et long terme les bons intérêts de l’Union européenne et de les préserver.

Pour construire cet avenir européen, cette décennie européenne que j’appelle de mes voeux et que je sais possible, nous travaillerons aussi étroitement ensemble au sein de la conférence sur l’avenir de l’Europe qui débutera au printemps, et nous souhaitons aussi travailler ensemble à d’autres sujets d’avenir où nos convergences de vue, je dois le dire, sont aussi manifestes.

Nous avons discuté des perspectives financières avant que Monsieur le Premier ministre ne se rende à Bruxelles dans quelques instants et nous avons en la matière des ambitions communes, qu’il s’agisse de la politique agricole ou justement des politiques de solidarité régionale, une même volonté d’avoir des critères permettant une plus grande convergence sociale. Nous avons d’ailleurs signé ensemble une contribution en la matière et nous portons aussi une ambition climatique. Et je salue les efforts faits par la Grèce sur ce sujet tout particulièrement, et nous soutenons à ce titre le Pacte vert, le Green Deal, proposé par la Commission. Nous avons également évoqué le sujet de l’élargissement aux Balkans occidentaux et plusieurs autres points durant notre échange. La Grèce et la France sont au rendez-vous de l’engagement européen.

Je me félicite des échanges que nous avons depuis le début, Monsieur le Premier Ministre, et nous continuerons, cher Kyriakos, à échanger ainsi pour partager, avancer, multiplier aussi les rendez-vous et je souhaite pouvoir aussi me rendre en Grèce prochainement pour en particulier fêter aussi des rendez-vous historiques ô combien importants qui ont toujours vu la France aux côtés de votre pays. Mais je dois dire que nous avons aussi la même vision tragique, si je puis dire, du monde et notre environnement. Elle n’empêche pas d’être optimiste mais nos deux pays, nos deux peuples ont toujours été lucides sur l’histoire. C’est aussi pour cela que nous nous tiendrons côte à côte face à l’adversité, comme pour préparer l’avenir. Nous serons là. Merci cher Kyriakos, merci Monsieur le Premier Ministre./.

(Source: site Internet de la présidence de la République - site externe)

Ευχαριστώ πολύ κύριε Πρόεδρε. Κυρίες και κύριοι,

Με μεγάλη χαρά βρίσκομαι ξανά στο Παρίσι, ύστερα από πρόσκληση του φίλου Προέδρου Macron, τον οποίον και ευχαριστώ για τα καλά του λόγια. Για την πάντοτε ζεστή φιλοξενία. Για την στήριξη την οποία παρέχει στην πατρίδα μας.

Οι δεσμοί των δύο χωρών -όπως θύμισε ο κύριος Πρόεδρος- είναι ιστορικοί. Οι σχέσεις μας ήταν και είναι εξαιρετικές. Το γεγονός άλλωστε πως βρίσκομαι εδώ, ως Πρωθυπουργός, για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες, νομίζω ότι από μόνο του λέει πολλά.

Η ατζέντα των συζητήσεών μας υπήρξε εξαιρετικά πλούσια: Διμερής αμυντική και οικονομική συνεργασία, περιφερειακά Ευρωπαϊκά θέματα, προσφυγικό και μεταναστευτικό, κλιματική κρίση, νέος προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε όλα αυτά η Ελλάδα και η Γαλλία έχουν κοινή αντίληψη και κοινό βηματισμό.

Διαμορφώνουμε επί της ουσίας έναν «οδικό χάρτη» για μία νέα στρατηγική εταιρική σχέση που θα αναβαθμίσει σημαντικά το επίπεδο των σχέσεων των δύο χωρών μας.

Και καθώς η Ελλάδα άφησε οριστικά πίσω της την κρίση, η οικονομία της συνεχώς αναβαθμίζεται -θυμίζω κύριε Πρόεδρε την πρόσφατη αναβάθμιση από τον οίκο Fitch- προσβλέπει, έτσι, και στις επενδύσεις των γαλλικών επιχειρήσεων. Χθες, μόλις, η Ελληνική Δημοκρατία εξέδωσε για πρώτη φορά -μετά από ακριβώς 11 χρόνια- δεκαπενταετές ομόλογο. Το ομόλογο αυτό υπερκαλύφθηκε κατά περίπου επτά φορές. Το επιτόκιό του έπεσε κάτω από το 2%. Είναι δείγμα του νέου περιβάλλοντος που διαμορφώνεται στη χώρα.

Το ίδιο θερμά, όμως, κύριε Πρόεδρε, η Ελληνική Κυβέρνηση ενθαρρύνει και τις ελληνικές πρωτοβουλίες στην οικονομική ζωή της Γαλλίας. Ακριβώς αυτές τις γόνιμες προοπτικές σηματοδοτεί και το εξαιρετικά επιτυχημένο Ελληνογαλλικό Forum το οποίο διεξάγεται σήμερα στο Παρίσι. Θέλω να ευχαριστήσω εκ μέρους της Ελληνικής Κυβέρνησης τον καλό φίλο Γάλλο Υπουργό Οικονομικών, τον Bruno Le Maire, για την υποστήριξη που παρείχε στο Forum και για τα πολύ καλά λόγια με τα οποία μίλησε για την ελληνική οικονομία.

Η ενέργεια και η ασφάλειά της, η διαφοροποίηση των πηγών της, αποτελούν επίσης τομέα κοινού ενδιαφέροντος όπου ο συντονισμός μας κρίνεται απαραίτητος. Είχα την ευκαιρία να ενημερώσω τον κύριο Πρόεδρο για τη μεγάλη γεωστρατηγική σημασία της υπογραφής του αγωγού EastMed. Ενός αγωγού ο οποίος δίνει τη δυνατότητα σε φυσικό αέριο από τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου να φτάσει με ασφάλεια στις αγορές της Δυτικής Ευρώπης. Όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι το φυσικό αέριο, ως το καύσιμο μετάβασης έως ότου να φτάσει στον τελικό στόχο που δεν είναι άλλος από μια οικονομία μηδενικών εκπομπών το 2050.

Συζητήσαμε με τον κύριο Πρόεδρο εκτενώς τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι κοινή η καταδίκη της παραβατικής συμπεριφοράς της Τουρκίας. Τόσο στις θάλασσες της Κύπρου, όσο και σε σχέση με το απολύτως άκυρο έγγραφο το οποίο συνυπέγραψε με ένα μέρος της πολιτικής τάξης της Λιβύης.

Θέλω να επαναλάβω και εδώ, από το Παρίσι, κάτι το οποίο έχω ξαναπεί δημόσια. Ότι οποιαδήποτε πολιτική λύση στη Λιβύη έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την ακύρωση αυτού του μνημονίου συνεργασίας μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας. Ένα μνημόνιο άκυρο, το οποίο δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα. Είναι κάτι το οποίο αναγνωρίστηκε και με την συνδρομή της Γαλλίας στο τελευταίο Συμβούλιο Κορυφής. Είναι, επίσης, η άποψη των Ηνωμένων Πολιτειών, σχεδόν του συνόλου του Αραβικού κόσμου και της Ρωσίας.

Ο μόνος δρόμος για την επίλυση των διαφορών στην Ανατολική Μεσόγειο είναι το Διεθνές Δίκαιο. Σε αυτόν τον δρόμο εμμένει η Ελλάδα, επιδεικνύοντας αυτοσυγκράτηση αλλά και αποφασιστικότητα να υπερασπιστεί την κυριαρχία της και τα νόμιμα δικαιώματά της. Και στο πλαίσιο αυτό η Αθήνα καλωσορίζει την παρουσία γαλλικών ναυτικών δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο, ως εγγυητές της ειρήνης. Και χαίρεται που θα έχει συνεργασία μαζί τους.

Εξάλλου -το είπε και ο κύριος Πρόεδρος- η Ελλάδα και η Γαλλία προωθούμε ένα νέο πλαίσιο στρατηγικής συνεργασίας στα θέματα ασφάλειας. Το χρονοδιάγραμμα περιγράφηκε με πολύ μεγάλη σαφήνεια από τον Πρόεδρο Macron. Γι’ αυτό εξάλλου αποφασίστηκε και οι Υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας να βρίσκονται σε τακτική επαφή για όλα τα ζητήματα τα οποία αφορούν την περιοχή μας. Σε διμερές επίπεδο, η σύμπλευση αυτή θα ενταθεί ακόμα περισσότερο.

Συναντίληψη με τον φίλο Emmanuel διαπιστώθηκε, επίσης, για όλο το φάσμα των Ευρωπαϊκών θεμάτων. Η Γαλλία ήταν από την πρώτη στιγμή -και θέλω να ευχαριστήσω προσωπικά τον Πρόεδρο Macron- συμπαραστάτης μας στην προσπάθεια να διεκδικήσουμε χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα. Καθώς η Ελλάδα ήταν συνεπής στους στόχους των πλεονασμάτων που έθεσε για το 2019 και για το 2020, έχει αποδείξει αυξημένη αξιοπιστία στην υλοποίηση πραγματικών μεταρρυθμίσεων, έχει έρθει η ώρα πια που σε επίπεδο Ευρωπαϊκών Θεσμών μπορούμε να διεκδικήσουμε τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων απ’ το 2021. Έτσι ώστε να υποστηριχθεί ακόμα περισσότερο αυτή η πολύ μεγάλη προσπάθεια της Ελλάδος αλλά και του Ελληνικού λαού να ξαναμπούμε σε μία πορεία διατηρήσιμης ανάπτυξης. Ξέρουμε ότι θα έχουμε τη Γαλλία σύμμαχο σε αυτή την προσπάθεια και σας ευχαριστούμε και πάλι.

Συμφωνήσαμε, βέβαια, και στις κατευθύνσεις του νέου δημοσιονομικού πλαισίου στο οποίο αναφέρθηκε ο κύριος Πρόεδρος. Φεύγοντας από το Παρίσι θα βρεθώ στις Βρυξέλλες για να έχω μια συνάντηση με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου. Η χώρα μας διεκδικεί αυξημένους πόρους από το Ταμείο Συνοχής. Είναι δίκαιο για μία χώρα η οποία τα τελευταία 10 χρόνια απώλεσε το 25% του οικονομικού της μεγέθους, να υποστηριχθεί περισσότερο από το κατεξοχήν εργαλείο συνοχής το οποίο διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ενώ διαπιστώσαμε με τον κύριο Πρόεδρο ότι και στα ζητήματα της αγροτικής πολιτικής έχουμε συναντίληψη, όπως έχουμε και απόλυτη συναντίληψη στο μέλλον της Ένωσης μετά το Brexit.

Κυρίες και κύριοι,

Από μία συνάντηση όπως η σημερινή δεν θα μπορούσε ασφαλώς να απουσιάζει το προσφυγικό, το μεταναστευτικό πρόβλημα.

Η Ελλάδα είναι κράτος πρώτης εισόδου. Η Γαλλία είναι χώρα προορισμού δευτερογενών ροών. Αλλά είναι ενδιαφέρον ότι παρότι έχουμε διαφορετικά χαρακτηριστικά, έχουμε απόλυτη συναντίληψη στην αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος.

Η Ελλάδα και η Γαλλία συμφωνούν ότι τρία είναι τα κλειδιά ώστε να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο.

Πρώτον: Ότι τα εξωτερικά μας σύνορα -ειδικά τα Ανατολικά μας σύνορα- πρέπει να φυλάσσονται με ευθύνη όλης της Ευρώπης. Και να ενταθούν οι επιστροφές σε Ευρωπαϊκό επίπεδο -όχι μόνο σε διμερές επίπεδο- όσων δεν δικαιούνται προστασία. Ήδη στην Ελλάδα αυτές οι επιστροφές έχουν εντατικοποιηθεί.

Δεύτερον: Συμφωνήσαμε ότι η Κοινή Δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμη, υπό την προϋπόθεση ότι τηρείται και από την Τουρκία. Δεν θα διστάσω να δηλώσω ότι παρά τις διαφορές μας θέλουμε τη γειτονική χώρα συνεργάτη στην αντιμετώπιση του προσφυγικού προβλήματος.

Και τρίτον: Συμφωνήσαμε ότι η διαχείριση του προβλήματος σε όλα τα επίπεδα δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο σε εθνικούς χειρισμούς. Αποτελεί κατεξοχήν ένα ζήτημα Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, η οποία και πρέπει να εκδηλώνεται σε διαρκή βάση. Περιμένουμε κι εμείς με μεγάλο ενδιαφέρον τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Έλληνα αντιπροέδρου της Επιτροπής, του Μαργαρίτη Σχοινά, γύρω από τη νέα πρόταση για τα ζητήματα του ασύλου και της μετανάστευσης.

Διεκδικούμε -και συμφωνούμε σε αυτό απόλυτα- κοινή Ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου, ώστε να αποφευχθεί αυτό που ονομάζουμε “asylum shopping” και να μπορεί η Ευρώπη με κοινούς κανόνες να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα, με αλληλεγγύη και συνυπευθυνότητα. Θα επαναλάβω κάτι το οποίο το έχω ξαναπεί: Δεν γίνεται να υπάρχουν χώρες οι οποίες απολαμβάνουν πρόσβαση στη Ζώνη του Σένγκεν -δηλαδή ελεύθερης διακίνησης πολιτών- εντός του Ευρωπαϊκού ενιαίου χώρου του Σένγκεν και οι οποίες αρνούνται πεισματικά να εκδηλώσουν έστω και την ελάχιστη ένδειξη αλληλεγγύης και συμμετοχής στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Πιστεύω ότι αυτή η στάση δεν μπορεί πια να γίνει αποδεκτή σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Με τον Πρόεδρο Macron, τέλος, συντασσόμαστε απόλυτα και στην ίδια πλευρά απέναντι στα ζητήματα της κλιματικής κρίσης. Η Ελλάδα, άλλωστε, ήταν από τις πρώτες χώρες που δεσμεύτηκε στο φιλόδοξο Ευρωπαϊκό όραμα μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας έως το 2050. Έχουμε αναλάβει πολύ τολμηρές δεσμεύσεις να κλείσουμε όλα τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη το αργότερο μέχρι το 2028 και γι’ αυτό διεκδικούμε από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης -το Just Transition Fund- την ανάλογη στήριξη, έτσι ώστε οι πολίτες οι οποίοι θα επηρεαστούν από αυτήν τη γρήγορη μετάβαση να μην αισθάνονται σε καμία περίπτωση ότι μένουν πίσω και ότι έχουν κάτι να χάσουν από την Εθνική Πολιτική την οποία ακολουθούμε.

Αλλά θέλω και πάλι να τονίσω πόσο σημαντικό είναι το δημόσιο αποτύπωμα του πολιτικού λόγου του Προέδρου Macron στα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής. Άλλωστε, εδώ στο Παρίσι υπογράφηκε η εμβληματική συμφωνία προ δύο ετών. Έχει έρθει η ώρα όχι απλά να την επικαιροποιήσουμε -στη Γλασκώβη το 2020- αλλά να πάμε ένα βήμα παραπέρα. Είμαι σίγουρος ότι η Ελλάδα και η Γαλλία θα κάνουν αυτό που τους αναλογεί.

Αγαπητέ Emmanuel, επίτρεψέ μου, να κλείσω με μια προσωπική εμπειρία. Πριν από περίπου, λιγότερο από δύο ημέρες, 40 ώρες, βρέθηκα στο Άουσβιτς, για να τιμήσω τη μνήμη των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας. Ανάμεσά τους 65.000 Έλληνες Εβραίοι, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους στη θηριωδία του Ολοκαυτώματος. Δεν σας κρύβω ότι αυτός ο τόπος φρίκης με γέμισε με σκέψεις και με προβληματισμό: για τα όρια του ανθρώπου, για τη βία και τη Δημοκρατία, για τις ευθύνες όλων μας απέναντι στο μέλλον των παιδιών μας.

Σήμερα, ωστόσο, είμαι εδώ στο Παρίσι, όπου μάλιστα σε μία συγκυρία ίσως συμβολική κυκλοφορεί τούτες τις ημέρες για πρώτη φορά η Γαλλική έκδοση του “Mauthausen”, ενός έργου του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Κρατούμενος κι αυτός έγραψε για τη ζωή του σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μελοποιήθηκε αργότερα με τρόπο συγκλονιστικό από τον Μίκη Θεοδωράκη, αν θυμάμαι καλά με την Μαρία Φαραντούρη -πολύ νεαρή τότε- να κάνει την πρώτη ερμηνεία. Είχα την ευκαιρία να χαρίσω στον Πρόεδρο Emmanuel ένα αντίγραφο της Γαλλικής μετάφρασης αυτού του σημαντικού έργου. Μπορώ λοιπόν να το πω, ότι μετά τις συζητήσεις μου με τον Πρόεδρο Macron οι γκρίζες σκέψεις και οι πρόσκαιροι δισταγμοί δίνουν τη θέση τους στην αισιοδοξία και στη ρεαλιστική ελπίδα.

Ελλάδα, Γαλλία, Μεσόγειος, η Ευρώπη ολόκληρη, μπορούν να ζήσουν καλύτερα και είναι στο χέρι μας να περπατήσουμε τον δρόμο του αύριο με ασφάλεια, ειρήνη, συνεργασία και ευημερία.

Σας ευχαριστώ.